Arama Motoru Nasıl Çalışır?

Arama Motoru Nasıl Çalışır?  adlı konuda araştırma yaparken bir yazı buldum sizinle paylaşmak istedim.Aksiyon dergisinin sitesinden aldım.

Arama motoru mu araba motoru mu?

4 Haziran 2012 / MEHMET SAKİN

Yerli araba üretme konusunda arayışlar var. Yerinde ve güzel bir hedef olan ‘yerli araba motoru’ üretmeye odaklanırken ‘yerli arama motoru’ konusunu göz ardı etmemek gerekiyor.

Çünkü günümüzde bilgi, hiçbir dönemde olmadığı kadar önemli ve aynı zamanda yine tarihin hiçbir döneminde olmadığı kadar da hızlı bir şekilde üretilip yayılabiliyor. Bu kadar önemli olan bilginin paylaşıldığı internet ortamındaki en değerli platform ise arama motorları. Teknolojisi sayesinde her an internet dünyasına düşen bilgileri indeksleyen ve kullanıcılarına hizmet sunan arama motorları aynı zamanda bu dünyada kimin hangi konuları gündeme getirdiğinden yeni geliştirilen ürün, hizmet ve teknolojilere kadar her şeyi takip etmenize imkân sağlıyor. Kendi arama motorunuzla kullanıcılara bir hizmet sağlarken, reklam ve big datanın analizi ile para kazanıyorsunuz, kısaca dünyanın gündemini de ilk elden takip ediyorsunuz. Yerli araba motorundan çok daha önemli olan yerli arama motoru da orta hâlli bir şirketin altından kalkabileceği bir yük değil, devletin ‘babayiğit’ aramasından öte elini taşın altına koyması gerekiyor.
Çek Cumhuriyeti’nin Seznam (1996), Rusya’nın Yandex (1997), ABD’nin Google (1998), Kuzey Kore’nin Naver (1999), Çin’in (2001) ve ABD’nin Bing (2009) arama motorları en bilinen markalar. Arama motorlarının çalışma prensipleri ve kullanıcılarına hizmet verme şekli ile ilgili Yandex ile konuştuk. Moskova merkezli arama motoru Yandex, Kiril alfabesini kullanan ülkelerde faaliyet gösterirken Latin alfabesinin kullanıldığı ilk ülke olarak Türkiye’yi seçti. Latin alfabesinin kullanıldığı dünyaya Türkiye tecrübesiyle ulaşmak isteyen Yandex, her geçen gün hizmetlerini artırarak yoluna devam ediyor.
Arama motoru nasıl çalışıyor?
Web’deki dokümanları tarayarak oluşturduğu arama dizini veritabanı içerisinden kullanıcıların sorularına cevap arıyor. Arama dizini, kelimelerden oluşan devasa bir veritabanı. Her bir kelime için, bu kelimeyi içeren web sayfalarının adresleri ve kelimelerin sayfalar üzerindeki konumları gibi özel niteleyici bilgiler belirlenir. Veritabanındaki her bir kelimenin çok sayıda adres ve konum bilgileri vardır. Tüm bu bilgiler veri merkezlerinde saklanır. Yandex’in ‘Ana robot’u, internetteki tüm dokümanları dizinlemekten, internet içeriğinin tam bir kopyasını oluşturmaktan sorumlu. ‘Orange’ adlı bir diğer robot ise sadece en güncel, saniyeler önce internete yüklenmiş olan dokümanları dizinliyor.

Günlük 150 milyon soru soruluyor
Yandex’in arama motoru her gün 150 milyondan fazla sorgu işler. Bu sorguların neredeyse yarısı yenidir. Bu kadar çok sayıda soruyla baş edebilmek için, önceki tecrübelerine dayanarak cevap verir, yani öğrenir.
Dünyadaki birkaç arama motorundan biri olan Yandex’e ait binlerce üniteden oluşan, farklı mekânlara yayılmış sunucu ağı var. Bu sunucular birbirlerine ileri seviye yüksek hızlı ve geniş bant bağlantılarla bağlı. Bu sunucular, kümeler ve hatta kümeler içerisinde kümeler şeklinde düzenlenmiş. Her bir küme arama dizininin belirli bir parçasına sahip. Böylece bir kullanıcı sorgusu göz açıp kapayıncaya kadar yanıtlanabiliyor.

Semantik dönem
Eskiden arama yaparken püf noktalarından yararlanırken semantik aramanın doğuşuyla birlikte bu geçmişte kaldı. Semantik arama, kullanıcıların sorularını ve niyetlerini, sorguları yazarken kullandıkları kelimeleri analiz eder. Böylece en yakın arama sonuçları sunulur. Bu çerçevede; kullanıcının konumu (semt/şehir/ülke) önemli. Basit bir örnek: “Belediye çalışma saatleri” şeklinde arama yapıldığında kullanıcıya, hangi il veya ilçenin belediyesini kastettiğini anlar ve cevapları ona göre sunar.
4 Haziran 2012 / MEHMET SAKİN Aksiyon dan alınmıştır.